تعریف دیه
در تعریفی که قانونگذار در کتاب قانون آورده است، دیه عبارت است از مال معینی که برای مجازات افرادی که مرتکب جرمی به صورت عمدی و یا غیر عمدی شده اند معین شده است. میزان دیه مطابق با عرف و شرایط روز سنجیده می شود.
به عبارت ساده تر دیه تحت عنوان خون بها تعریف شده است و در صورتی از سوی دادگاه انتخاب می شود که یا جرم فرد به صورت غیر عمدی اتفاق افتاده باشد و یا حتی اگر به صورت عمدی نیز اتفاق افتاده است، اولیای دم یا همان افرادی که دیه را به ارث می برند درخواست دیه کرده باشند. در این صورت مجرم و خانواده وی موظف به پرداخت دیه می باشد.
مطابق ماده ۵۴۹ قانون مجازات اسلامی مقادیر دیه در ابتدای هر سال مطابق نظر مقام رهبری مشخص می شود و توسط رئیس قوه قضائیه اعلام می شود.
بر اساس ماده۲۹۵قانون مجازات اسلامی :قتل یا جرح و یا نقص عضو که به طور خطای شبه عمدی واقع شد و آن در صورتی است که شخص جانی قصد فعلی را که نوعا سبب جنایت نمی شود داشته و قصد جنایت نسبت به منجی علیه را نداشته باشد.
طبق ماده ۱۰قانون مجازات دیه در حقوق جزا مجازات محسوب می گردبنابراین در مورد مطالبه دیه هزینه دادرسی دریافت نمی شود.
دادرسی مطالبه ی دیه
امروزه به دلایل مختلف دیه از اهمیت خاصی برخوردار است . دیه یکی از مفاهیم پرکاربرد حقوقی است که معنای جبران خسارت است.دیه در نظام حقوقی ایران به مال یا پولی گفته می شود که فردی که باعث بروز جنایتی نسبت به فرد دیگری شده باید به وی پرداخت کند. دیه جنبه ی کیفری دارد.
نکته :در قتل عمد و شبه عمدی مسئول پرداخت دیه شخص قاتل می باشدجنایت عمد و یا شبه عمد نابالغ و دیوانه به منزله ی خطای محض است و بر عهده ی عاقله ی آنها می باشد.
ادله اثبات دیه :
- قسامه
- ادله اثبات
- ضمانت مالیبرای اثبات دیه باید به مراجع صالح طرح دعوی شود و مستلزم طی مراحلی از جمله :
تنظیم شکواییه و مراجعه به کلانتری و دادسرا و پزشکی قانونی است و در قانون مجازات موادی برای اثبات دیه مطرح شده است .
قسامه:
قتل عمدی که موجب دیه میشود و ادله کافی برای اثبات ندارد با قسم پنجاه مرد و در قتل غیر عمدی با قسم بیست و پنج مرد اثبات میشود.
جنایت بر اعضا و منافع(ضرب و شتم) چه عمدی باشد یا غیر عمدی در صورتی که دلیل محکمی برای اثبات وجود نداشته باشد ،منجی علیه(شخصی که ارتکاب جرم به وی آسیب رسانیده است)میتواند با اقامه قسامه جنایت مورد ادعا را ثابت و دیه آن را مطالبه کند .
نکته:با قسامه حق قصاص ثابت نمی شود
موارد و تعداد قسامه :
۱_ شش قسم در جنایتی که دیه آن به مقدار دیه کامل است.
۲_ پنج قسم در جنایتی که دیه آن سه چهارم دیه کامل است.
۳_ چهار قسم در جنایتی که دیه آن دو سوم دیه کامل است.
۴_ سه قسم در جنایتی که دیه آن یک دوم دیه کامل است.
۵_ دو قسم در جنایتی که دیه آن یک سوم دیه کامل است.
۶_ یک قسم در جنایتی که دیه آن یک ششم دیه کامل یا کمتر از آن است.در صورتی که هریک از بندهای ذکر شده در بالا، در صورت نبودن نفرات لازم، منجی علیه خواه مرد باشدخواه زن ،میتواند به همان اندازه قسم را تکرار کند.
در صورتی که مدعی به ترتیب ذکر شده اقامه دعوی نکند مدعی علیه میتواند با قسامه تبرئه شود.یعنی مدعی علیه میتواند قسامه را انجام دهد و تبرئه گردد.
نحوه مطالبه دیه در جنایات غیر عمدی
جرائم غیر عمدی نوعی از جرم محسوب میشود که شخص مرتکب قصد کشتن فرد دیگری را ندارد و عملی که انجام می دهدبه خودی خود کشنده نیست ولی نتیجه عمل وی کشته شدن فرد می باشد.قانون گذار برای این نوع قتل ها که غیر عمدی هستند مجازات دیه را در نظر گرفته است.
نحوه دادرسی مطالبه دیه در جرائم غیر عمدی
جرائم غیر عمدی که اغلب در حوادث رانندگی اتفاق می افتد با شکایت شاکی شروع می شود که این روند با شکایت مستقیم شاکی در دادسرا شروع می شود و یا با مراجعه به نیروی اتنظامی در خواست برای رسیدگی ارائه می شود و بعد از این مرحله رسیدگی در دادگاه یا دادسرا پیگیری می شود .
بهتر است برای دست یافتن به نتیجه مطلوب و تسریع در روند رسیدگی از وکلای مجرب کمک گرفت بعد از ارجاع پرونده به دادسرا بسته به نوع پرونده ابتدا اظهارات طرفین و شهود ثبت و بررسی می شود و در صورت نیاز به کارشناس ارجاع می شود.
بعد از رسیدگی در مرحله اول قرار صادر می شود که در این صوت دو حالت وجود دارد یا مدارک کافی نبوده و یا شاکی رضایت داده و در غیر این صورت بعد از رسیدگی به پرونده و شنیدن اخرین دفاعیا طرفین قرار تامین صادر میشود و در این صورت برای جلوگیری از فرار متهم یکی از قرار های زیر صادر می شود.:
۱-قرار وجه التزام:
این مبلغ به حساب دادگستری واریز می شود و وجه تا پایان محاکمه و تا زمان اجرای حکم قابل پس گرفتن نیست.
۲-قرار وثیقه :
که شامل وجه نقد یا ضمانت بانکی یا اموال غیر منقول و منقول است
۳-قرار بازداشت موقت
۴- قرار مجرمیت :
به وسیله دادسرا به صورت قطعی صادر می شود و بعد از آن کیفرخواست صادر می شود و در پایان فرآیند رسیدگی پرونده به اجرای احکام ارجاع میشود .
مجازات های مشمول دیه
وکیل متخصص در زمینه دیه در صورتی میتواند از دادگاه مورد نظر تقاضای جایگزینی مجازات مجرم مربوطه از طریق دیه را کند که مرتکب جرم هایی از قبیل:
قتل شبه عمد : یعنی فرد مورد نظر در هنگام انجام آن قصد کشتن و به قتل رساندن طرف مقابل را نداشته است ولی منجر به کشته شدن فرد شده است.
در قانون از آن تحت عنوان قتل شبه عمد یاد می کنند و مشمول دیه می شود.
فوت در جرائم رانندگی : تمامی حوادثی که از طریق جرائم رانندگی به وجود آمده است و به طریقی یا منجر به فوت شخص تصادفی شده است و یا منجر به آسیب رساندن به بخشی از بدن وی شده است که در این صورت مطابق قوانین وضع شده میزان دیه تعیین می گردد.
خسارت های مازاد بر دیه
در برخی موارد به دلیل شرایط پیش آمده فردی که مشمول دیه شده است ،علاوه بر دیه هزینه های بسیار زیادی را برای موارد درمانی، دارو، بیمارستانی و … متحمل شده است که در چنین مواردی می تواند با کمک وکیل دیه در اصفهان از دادگاه مربوطه تقاضای خسارت های مازاد بر دیه را نماید.
اگرچه برخی از افراد قانون گذار در این مورد اختلاف نظر دارند ولی در صورتی که از سوی شخص ضرر دیده این درخواست اعلام شود موظف به رسیدگی هستند.
ارش و تعیین دیه در پزشکی قانونی
در تعریفی که برای ارش در کتاب قانون آمده است ، اینگونه بیان شده که ارش عبارت است از دیه ای که بر اساس نوع جرم و کیفیت جرم و همچنین تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و … مقدارش تعیین می گردد؛ تعیین این میزان مطابق با نظر کارشناس مربوطه انجام می شود. ولی در اکثر موارد تعیین خسارت وارد شده از طریق پزشکی قانونی صورت می گیرد.
لزوم مشاوره با وکیل دیه
تمامی مواردی که در قسمت بالا در مورد دیه ذکر شد، دارای اهمیت بسیاری هستند چرا که بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی و کمک نگرفتن از وکیلی متخصص در این زمینه متحمل ضررهای بسیاری شده اند.
پرونده های زیادی در دادگاه وجود دارد که خانواده ی مجرم یا خانواده ی شخصی که متحمل ضرر و زیان جانی یا مالی شده اند به دلیل عدم آگاهی و عدم مشاوره با وکیل متخصص دیه ،هم قادر به گرفتن حقشان به صورت کامل نشده اند و هم منجر به طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده شده اند.
مزایای وکیل دیه برای دریافت وجه دیه
وصول دیه توسط وکیل مزایای دارد که با توجه به این مزیت ها ، همواره مشورت و به کار گیری وکیل جهت وصول دیه را در جهت دستیابی به نتیجه نهایی ، مقرون به صرفه تر، مطمئن تر و در زمان کوتاه تری میسر خواهد نمود ، این مزیت ها عبارتند از:
برخورداری وکیل از علم و تخصص کافی در زمینه حل و فصل پرونده های مختلف به خصوص
پرونده های وصول دیات
مسلط بودن وکیل بر جو دادگاه ؛ به طوری که می داند ، چه بگوید ، چه زمانی صحبت کند ، با چه لحن و بیانی موضوعات را مطرح سازد و چگونه جهت حفظ حق و حقوق موکل ، استناد و استدلال نماید .
اشراف داشتن وکیل بر موضوع پرونده ، به گونه ای که وکیل برای هر پرسش قاضی یا طرف پرونده ، یک پاسخ محکمه پسند و قانونی خواهد داشت که در پیشبرد اهداف و نتیجه مطلوب مد نظر موکل بسیار تاثیر گذار خواهد بود .
واقف بودن وکیل بر موضوع پرونده وبه روز بودن اطلاعات او در نرخ های مصوب دیه در هر سال
مدارک لازم برای مطالبه دیه توسط وکیل دیه برای ارائه به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی
۱- تصویر مصدق دادنامه (اختیاری)
۲- تصویر مصدق گزارش مرجع انتظامی (اختیاری)
۳- تصویر مصدق نظریه پزشکی قانونی (اختیاری)
۴- به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه دادرسی الزامی است.
در صورت عدم وجود مدارک اختیاری وکیل دیه میتواند یکی از موارد ذیل را ارائه نماید.
۱- درخواست استعلام
۲- شهادت شهود و مطلعین
۳- درخواست جلب نظر کارشناس
۴- تحقیقات محلی
۵- معاینه محلی
۶- شماره پرونده استنادی
۷- اتیان سوگند
۸- سایر دلایل و منضمات
نکته:تمام این موارد با اخذ وجه بیمه از شرکتهای بیمه ای یکسان است
وظیفه وکیل یه در دریافت دیه در مواعد قانونی
در جنایات عمد محکوم علیه موظف است ظرف مدت یک سال مبلغ دیه و ارش را به زیان دیده عودت دهد در جنایات شبه عمد این مدت زمان دوسال و در جنایات خطای محض سه سال می باشد با این حال وکیل دیه می تواند با پیگیری به موقع این مواعد قانونی را به حداقل برساند به طوریکه اخذ دیه می تواند در همان ماه اول از محکوم علیه اخذ شود.
در رابطه با شرکتهای بیمه ای وکیل دیه می تواند با مراجعه به موقع و تشکیل پرونده قبل از ترخیص بیمار یا قبل از مشخص شدن میزان دیه و خسارت بخشی از خسارت زیان دیده را مطالبه کند تا نتیجه نهایی اعلام گردد.
دیه چیست؟
راههای اثبات دیه چیست ؟
چطور می شود دیه را ثابت کرد ؟
آیا از راه های اثبات دیه چیزی می دانید ؟
مطالبه دیه درجنایات غیر عمدی به چه صورت است؟
نحوه دادرسی مطالبه ی دیه در جرائم غیر عمدی به چه صورت است؟
همیشه بخاطر داشته باشید؛ مسائل مشابه حقوقی الزاماََ راه حل مشابهی ندارند بدون مشورت با وکیل یا مشاور حقوقی هیچ گونه اقدامی انجام ندهید.
عدالت گستر
برای مشاوره با شماره های زیر تماس بگیر :
۰۹۱۵۴۴۲۶۰۰۴
۰۹۱۵۴۲۲۹۷۱۴
۰۹۱۵۴۵۶۹۲۱۹
تـــــهــــران
یک تیم حرفه ای شماست .
باسلام آيا بنده ميتوانم در مورد هزينه هاى درمان تصادف و ايام بيكارى دوران بهبودى را از مقصر حادثه طلب كنم ؟ و آيا طول درمان در مبلغ ديه تاثيرى دارد يا خير؟ با تشكر
باسلام در مورد هزینه هایی درمانی که بیشتر از مبلغ دیه قانونی می شود با توجه به رویه های قضایی مختلفی که وجود دارد نظر اکثریت براین موضوع استوار می باشد که این گونه هزینه ها به زیان دیده پرداخت گردد در خصوص قسمت دوم سوال باید گفت که رویه بر این است که هزینه های ایام بی کاری پرداخت نشود مگر انکه زیان دیده با طرح موضوع در اداره بیمه مربوطه و با ذکر دلایل وقبول انها توسط بیمه گر برای او مقرری مشخص نمایند طول درمان در افزایش مبلغ دیه هیچگونه تاثیری ندارد