اهدای جنین

اهدای جنین در قانون ایران

در مورد دريافت جنين اهدايي توسط زوجين نابارور، قانون صراحتاً دريافت كنندگان جنين را پدر و مادر وي قلمداد كرده و تنها در موضوع ولايت وارث سكوت كرده است.

بررسی فقهی حقوقی تولید، انتقال و اهدای جنین:
اهدای جنین برای حل مشکل زوجین نابارور که کمترین مشکلات شرعی را در بر دارد از جمله نوآوری ها و پیشرفت های علوم پزشکی محسوب شده که به یکی از دو روش لقاح داخل رحمی و یا لقاح خارج از رحم قابل انجام می باشد. با تصویب قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور، متأثر از دیدگاه های شرع مقدس و فقهای عظام، مسأله اهدای جنین در چارچوب عملیات طبی، پزشکی و علمی انتقال جنین حل شده و به پایان رسیده و با شرایطی بلااشکال شناخته شده است.

اهدای جنین، علم حقوق، فقه :
هدف از اهدای جنین برای فرزند دار شدن زوج ناباروری است که بر حسب قانون واجد شرایط شناخته شده اند
برای انتقال و اهدای جنین از دو طریق می توان اقدام نمود:
زوجی که نابارور بوده و اخیراً بارور شده اند، جنین های اضافی خود را که به صورت منجمد شده درآمده اند در راه رضای

۱-  خدا و خدمت به همنوع و برای پیشگیری از وقوع نابه هنجاری های احتمالی در روابط یک خانواده دارای زوجین نابارور (از جمله طلاق)؛ اهدا می کنند.
۲- یک زوج نیکوکار، اسپرم و تخمک خود را اهدا می کنند و از طریق لقاح خارج رحمی، جنین تشکیل شده و به رحم زن گیرنده منتقل می شود.
گسترش این روش در کشورهای مختلف جهان سبب شده است که سیستم های قانونگذاری جهت قانونمند کردن مسأله اهدای جنین، تخمک، اسپرم و اجاره رحم بر حسب زمینه های دینی و فرهنگی کشورهای متبوع چاره جویی های حقوقی نمایند. تعداد کمی از کشورهای جهان در مواجهه با این مسأله به وضع قانون پرداخته اند و قانونگذاری دولت ها در این زمینه در کشورهای مختلف، متفاوت است.برخیاز کشورها تمامی اشکال اهدای گامت و جنین را مجاز دانسته، برخی اجازه اهدای اسپرم را می دهند اما اهدای تخمک و جنین را منع نموده اند و گروهی تمام روش های اهدا اعم از اهدای اسپرم، تخمک و جنین را غیرمجاز می دانند. در کشورهای اروپایی اختلافات بسیار زیادی در قوانین اهدای جنین به چشم می خورد.
در کشور ما، پژوهشکده بیولوژی و بیوتکنولوژی تولید مثل و نازایی جهاد دانشگاهی با نام اختصاری ابن سینا در سال ۱۳۷۷ سمیناری تحت عنوان سمینار مسائل فقهی حقوقی اهدای جنین با استفاده از نظرات مراجع عظام برگزار نمود.در پی این نظرات که با اجماع فقهای عظام مبنی بر مجاز بودن اهدای جنین همراه بود و پیگیری های این پژوهشکده و استفاده از دستاوردهای سمینار مذکور، قانونگذار ایران بر آن شد تا قوانینی درباره ناباروری تصویب نماید. در این راستا در تاریخ ۲۹/۴/۱۳۸۲ به تصویب قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور اقدام نمود و سپس در مورخه ۱۹/۱۲/۱۳۸۳ نیز با نظر وزارت های بهداشت و دادگستری آیین نامه اجرایی این قانون نیز به تصویب رسید.
در همین قانون و با اتکاء بر آرای علما و فقها در ماده یک به صراحت به مجاز بودن اهدای جنین تأکید شد و بر اساس آن به کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذیصلاح اجازه داده شد با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در این قانون نسبت به انتقال جنین های حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آن ها (هریک به تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند.
از دیدگاه فقه اسلامی، احکام تکلیفی اهدای جنین شامل دو مقوله جواز اهدای جنین و رضایت طرفین (خصوصاً اهدا کنندگان) به این عمل می گردد.

.

اهداي جنين يعني:  واگذاري « داوطلبانه » و « رايگان » يك يا چند جنين از زوج‌هاي واجد شرايط مقرر در قانون به مراكز مجاز تخصصي درمان ناباروري براي انتقال به زوج‌هاي متقاضي داراي شرايط مندرج در قانون است که از مشكلات برخي از خانواده‌ها مسأله عدم توفيق در توليد نسل است. صرف نظر از اينكه اين مشكل از طرف زوج باشد يا زوجه و يا هر دوي آن‌ها

نحوه اهدا و دريافت جنين

به موجب قانون، تمام مراكز تخصصي درمان ناباروري به شرط دارا بودن ( صلاحيت لازم و مجوزهاي مربوطه)  مجاز خواهند بود با رعايت مسايل شرعي و شرايط مندرج در قانون پس از موافقت كتبي زوجين صاحب جنين، نسبت به انتقال جنين‌هايي حاصله از تلقيح ( خارج از رحم) زوج‌هاي قانوني و شرعي، به رحم زناني كه پس از ازدواج، با انجام اقدامات پزشكي ناباروري آنها ( هر يك به تنهايي يا هر دو) به اثبات رسيده، اقدام كنند

شرايط زوجين اهدا كننده

: رابطه زوجيت قانوني و شرعي
– سلامت متعارف جسمي و رواني و ضريب هوشي مناسب
– نداشتن اعتياد به مواد اعتياد آور و روان گردان
– مبتلا نبودن به بيماري هاي صعب العلاج نظير ايدز، هپاتيت و غيره
– مراكز تخصصي درمان ناباروري قبل از دريافت جنين از اهدا كنندگان، مكلف به احراز اين شرايط هستند..

لازم به ذكر است كه اطلاعات مربوط به جنين‌هاي اهدايي جزء اطلاعات « به كلي سري» محسوب شده و ارايه مدارك و اطلاعات مربوط به اهدا كنندگان و دريافت كنندگان جنين اهدايي تنها با رعايت قوانين مربوط به حفظ و نگهداري اسناد دولتي، و به مراجع قضايي صلاحيت دار مجاز است.
تقاضاي دريافت جنين اهدايي بايد مشتركا از طرف زن و شوهر تنظيم و تسليم «دادگاه» شود و دادگاه در صورت احراز شرايطي كه ذكر خواهد شد، مجوز دريافت جنين را صادر مي‌كند

شرايط زوجين گيرنده جنين:
– زوجين بنا به گواهي معبتر پزشكي امكان بچه دار شدن را نداشته باشند و زوجه استعداد دريافت جنين را داشته باشد ( رحم زوجه قابليت حمل جنين را نداشته باشد)
زوجين داراي صلاحيت اخلاقي باشند
هيچ يك از زوجين محجور نباشند   مثلا مجنون، سفيه يا صغير نباشند
هيچ يك از زوجين مبتلا به بيماري‌هاي صعب العلاج نباشند
هيچ يك از زوجين معتاد به مواد مخدر نباشند

زوجين بايد تابعيت جمهوري اسلامي ايران را داشته باشند

بررسي صلاحيت زوجين متقاضي در دادگاه‌هاي خانواده، خارج از نوبت و بدون رعايت تشريفات آيين دادرسي مدني صورت خواهد گرفت و عدم تأييد صلاحيت زوجين قابل تجديد نظر است و نظارت بر فعاليت مراكز ناباروري براي دريافت و اهداي جنين نيز بر عهده مركز مديريت پيوند وزارت بهداشت است
وظايف و تكاليف زوجين گيرنده جنين مانند وظايف و تكاليف اولاد و پدر و مادر است

شرايط جنين اهدايي:

جنين اهدايي:  نطفه‌اي است حاصل از تلقيح « خارج از رحمي» كه از مرحله باروري آن بيش از « پنج روز» نگذشته باشد، اين جنين مي‌تواند به دو صورت تازه و منجمد باشد.

اهداي جنين، يك روش درماني موثر و اميد بخش براي بسياري از زوج هاي نابارور است و كمترين مشكلات شرعي در اين نوع اهدا وجود دارد.

در مورد دريافت جنين اهدايي توسط زوجين نابارور  قانون صراحتاً دريافت كنندگان جنين را پدر و مادر وي قلمداد كرده و تنها در موضوع ولايت وارث سكوت كرده است.

اين قانون به زوج‌هايي كه به هر دليل از نعمت داشتن فرزند محروم هستند اين حق را مي‌دهد كه صاحب فرزند شوند.

در خاتمه اين نكته قابل تامل است كه در اهدا و دريافت جنين بايد شرط مسلمان يا غير مسلمان بودن زوجين حتما رعايت شود. به عبارت ديگر به زوجين گيرنده مسلمان تنها جنين اهدا شده توسط زوجين مسلمان تعلق مي‌گيرد و مراكز مجاز درمان ناباروري مكلف به رعايت مواردي چون تفكيك در نگهداري جنين هاي اهدايي مسلمانان و غير مسلمانان و نگهداري كاملاً محرمانه اسناد و مدارك و آزمايش‌‌هاي دقيق پزشكي هستند.

عدالت گستر

برای مشاوره با شماره های زیر تماس بگیر :

۰۹۱۵۴۴۲۶۰۰۴
۰۹۱۵۴۲۲۹۷۱۴
۰۹۱۵۴۵۶۹۲۱۹

تـــــهــــران

۰۹۱۹۰۸۰۱۶۷۹

  ۰۹۱۹۶۱۲۸۷۲۵

  ۰۹۹۲۸۶۰۸۲۵۰